Hoe kritisch en verontwaardigd de omroepen ook zijn over de uitzending van collega-omroep ON van 15 september, ze sluiten zich niet aan bij de uitspraak van de directeur van KRO-NCRV, Peter Kuipers, in NRC dat ON per direct uit het bestel gezet moet worden. In plaats daarvan dringen ze erop aan dat staatssecretaris Gunay Uslu (Media, D66) , de NPO en het Commissariaat voor de Media zich snel uitspreken over de kwestie en eventueel maatregelen nemen.
ON veroorzaakte vorige week een golf van kritiek, door in een uitzending van het programma Ongehoord Nieuws vermeend ‘racistische agressie’ van zwarte mensen tegen witte mensen aan de orde te stellen. Daarbij werd een reeks filmpjes getoond waarin steeds een zwarte man een witte man of vrouw in elkaar sloeg. Volgens een onderzoek van Pointer (KRO-NCRV) is er geen bewijs dat daarbij van een racistisch motief sprake was. In de uitzending van ON werd ook meermaals het n-woord gebruikt.
Lees ookDirecteur KRO-NCRV wil Ongehoord Nederland per direct uit het bestel: „Dit is pure journalistieke bagger”„Dit was puur racisme”, zegt Jan Slagter, directeur van Omroep MAX. „Bij mij heeft ON zich gediskwalificeerd. Maar moeten ze direct uit het bestel? Dat is niet aan de directeuren van omroepen, maar aan de staatssecretaris en het Commissariaat voor de Media. Daar verwacht ik nu eens eindelijk een beslissing van. Ik dacht oprecht dat de groep die zich in Nederland ongehoord voelt, met ON een stem in het bestel zou krijgen – en daar mag je best de grens bij opzoeken. Maar ze zijn de grens óver gegaan, dit is niet goed te praten.”
EO-directeur Arjan Lock, die tevens voorzitter is van het College van Omroepen (waarin alle landelijke omroepen zitting hebben), zegt dat hij verontwaardiging proeft bij alle omroepen. „Ten eerste: Het kan niet zo zijn dat onder de vlag van de NPO discriminerende of racistische uitingen gedaan worden. En twee: we zouden ons houden aan de journalistieke code. Als je vijf filmpjes uitzendt onder het mom van zwart racisme te willen tonen, en uit het eerste onderzoek blijkt dat er geen enkel verband met racisme was, dan treed je de code met voeten.
„Er moet iets gebeuren. En ik voel helemaal mee met wat Kuipers zegt. Maar: pluriformiteit is ook een groot goed. En dat vraagt om zorgvuldig optreden voor je grote woorden gebruikt als: deze omroep moet per direct uit het bestel. Want het gaat niet alleen om deze ene casus, maar ook om mogelijk andere gevallen in de toekomst. Wil je als er dan iets heel anders speelt, en men zegt: dat geluid moet stoppen, dat ook dan gezegd kan worden: direct uit het bestel?
Het Commissariaat voor de Media doet onderzoek naar de kwestie en heeft het ANP laten weten daarmee naar verwachting in het tweede kwartaal van komend jaar klaar te zijn.
Lees ookKlachtenregen na uitzending omroep ON. Kan alles gezegd worden?Ook Lennart van der Meulen, directeur van de VPRO, vindt dat het niet aan de omroepen is om ON de wacht aan te zeggen. „Als andere omroepen vanwege een omstreden documentaire van ons zouden zeggen dat VPRO uit het bestel moet, dan zou ik dat ook verschrikkelijk vinden. Dat is niet zozeer een kwestie van collegialiteit, maar van vrijheid van meningsuiting. Wij vinden de racistische uitingen bij ON en het aanwakkeren van vooroordelen het ergste. Daar kan je aangifte tegen doen, maar dat ligt niet op de weg van de VPRO.”
Van der Meulen wijst erop dat er behalve verwijdering van ON uit het bestel ook een minder vergaand alternatief is. „De NPO kan ook zeggen: wij plaatsen dit programma niet meer op het uitzendschema. Dat kan altijd.”
Geen Zwarte Pietenjournaal
Juist deze vrijdag bevestigde de NPO dat een ander programma van ON, het alternatieve Sinterklaasjournaal, met de titel Zwarte Pietenjournaal, dit jaar niet op de televisie te zien zal zijn. In het Zwarte Pietenjournaal, dat vorig jaar op YouTube werd uitgezonden, zijn de Pieten zwart geschminkt, terwijl de NPO sinds een aantal jaren samen met NTR heeft besloten een Sinterklaasjournaal uit te zenden waarin geen zwarte Pieten meer te zien zijn.
„Dit kan twee kanten opgaan”, zegt NTR-directeur Willemijn Francissen over de recente ophef over ON. „Ongehoord Nederland gaat uit het bestel. Of Ongehoord Nederland gaat zich aan de afspraken houden en blijft binnen het bestel. Dat laatste heeft duidelijk mijn voorkeur, maar ik vind het moeilijk daar hoopvol over te zijn.
Lees ookNPO wil sanctie opleggen aan Ongehoord Nederland na rapport Ombudsman„ON heeft een plek in het bestel gekregen omdat ze een groep vertegenwoordigt die zich anders niet gehoord voelt door de publieke omroep, terwijl we als belangrijk instituut binnen de democratie wel geacht worden iedereen aan het woord te laten. Maar discriminatie, racisme, beledigen en haatzaaien mogen gewoon niet, zeker niet binnen de publieke omroep. We schamen ons dat dit gebeurd is.”
